Program: Kultura dostępna (2022)
Instytucja Zarządzająca: Narodowe Centrum Kultury
Kwota dofinansowania MKiDN: 28 000 zł
Dotacja celowa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego: 28 000 zł

SPOTKANIA Z OPERĄ dla osób wykluczonych
warsztaty wokół życia i twórczości Stanisława Moniuszki  – ojca polskiej opery narodowej

Miejsce spotkania: Opera na Zamku w Szczecinie

Czas trwania spotkania: 3 g 30 min. (w tym: zwiedzanie opery ok. 45 min., prezentacja postaci i twórczości Stanisława Moniuszki ok. 40 min., praca z archiwaliami oraz z wykorzystaniem autentycznych kostiumów i rekwizytów ok. 50 min., nauka śpiewu ok. 50 min., przerwy oraz krótki poczęstunek ok. 25 min.)

Uczestnicy: młodzież, dorośli i seniorzy – podopieczni ośrodków pomocy społecznej, ośrodków kultury, a także studenci uniwersytetów III wieku z obszarów zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem kulturowym z terenu województwa zachodniopomorskiego

Cel spotkania: przekazanie uczestnikom unikalnej dla nich wiedzy z zakresu teatru operowego i muzyki, poprzez pokazanie opery od kulis i prezentację twórczości Stanisława Moniuszki w oparciu o dzieła wybrane z archiwalnego i bieżącego repertuaru Opery na Zamku, a także pracę z wykorzystaniem materiałów z archiwum oraz z magazynów kostiumów i scenografii, oraz przez naukę śpiewu jednej z pieśni Stanisława Moniuszki, którą poprowadzi śpiewaczka operowa. 

Po warsztatach: uczestnicy powinni znać wizerunek i orientować się w biografii Stanisława Moniuszki, potrafić powiązać miejsca z istotnymi faktami z życia kompozytora, umieć podać przykłady z twórczości Stanisława Moniuszki, rozumieć znaczenia pojęć związanych z operą jak np. „libretto”, wyróżniać i charakteryzować podstawowe nurty w twórczości Stanisława Moniuszki (opera, pieśń), rozumieć na czym polega szczególna obecność Moniuszki w polskiej kulturze. Ważne jest, by spotkanie w operze z twórczością Moniuszki sprawiło uczestnikom dużo radości.

Podsumowanie: spotkania z operą odbywały się w Operze na Zamku w Szczecinie w okresie od 19 września do 12 grudnia 2022 r.  Łącznie w 7 spotkaniach uczestniczyło 237 osób przyjezdnych z: Miejskiego Ośrodka Kultury w Moryniu i Drawsku Pomorskim, Centrum Kultury i Uniwersytetu III Wieku w Wałczu, Środowiskowego Domu Samopomocy w Gryfinie, Zespołu Szkół Specjalnych w Starym Czarnowie, Środowiskowego Domu Samopomocy w Chojnie, Barlineckiego Uniwersytetu III Wieku oraz Uniwersytetu III Wieku w Złocieńcu. 

Uczestnicy spotkań wyposażeni zostali w unikalną wiedzę na temat funkcjonowania teatru operowego. Mieli okazję zwiedzić jedyną tego typu instytucję w regionie oraz znaleźć się w przestrzeniach na co dzień niedostępnych dla widzów. Zobaczyli widownię, scenę i kulisy teatru. O technicznych aspektach teatru muzycznego opowiadał kierownik działu dekoracji i obsługi sceny, demonstrując przy tym działanie sceny obrotowej, sztankietów i innych urządzeń wykorzystywanych w produkcjach teatralnych.

W kolejnej części warsztatów uczestnicy spotkali się z artystką – śpiewaczką Opery na Zamku i wzięli udział w lekcji śpiewu. Dowiedzieli się jak należy poprawnie oddychać podczas śpiewu oraz poznali techniki z zakresu emisji głosu. Wspólnie z artystką zaśpiewali piosenkę ze „Śpiewnika domowego” Moniuszki pt. „Ja ciebie kocham”. Poszerzyli również wiedzę o życiu i twórczości Stanisława Moniuszki – ojca polskiej opery narodowej, w czym pomocna była prezentacja wzbogacona o ikonografię oraz ciekawostki odnoszące się do postaci polskiego kompozytora.
Poza zdobytą wiedzą odbiorcy projektu mogli wysłuchać fragmentów utworów skomponowanych przez Moniuszkę, m.in. z „Halki”, „Strasznego dworu” i „Parii”. Nabyta wiedza została utrwalona przez krótki quiz oraz pracę w grupach z archiwaliami i kostiumami z oper Moniuszki, wystawianymi w Operze na Zamku. Zadaniem uczestników było m.in. pogrupowanie ikonografii i przyporządkowanie jej do tytułów spektakli oraz ubranie manekinów w kostiumy z wybranych spektakli. Spotkanie zakończyło wspólne zdjęcie oraz wręczenie upominków. 

Ze względu na bariery ekonomiczne oraz odległość od teatru operowego dla wielu uczestników projekt był szansą na wizytę w operze i zapoznaniem się z jego funkcjonowaniem. Niektórzy z odbiorców po raz pierwszy zetknęli się z tego typu instytucją. Było to możliwe poprzez zorganizowanie transportu oraz zaproszenie grup do bezpłatnego udziału w spotkaniu połączonym z warsztatem. W projekcie udział wzięli również podopieczni domów pomocy społecznej oraz osoby z niepełnosprawnościami umysłowymi, na co dzień wykluczonymi z oferty kulturalnej regionu. Bezpośredni kontakt z artystą, zwiedzanie teatru od kulis, wspólna integracja i praca w grupach poprzez zabawę sprawiły, że teatr operowy stał się bardziej przyjazny i zrozumiały.